Out in Africa

HET SCHOOLPROJECT
Donderdag 19 november is het dan zover. We hebben een afspraak met Teiko (de "stadsdeel voorzitter" van Jamestowen in Accra) om vanuit zijn kantoor de laatste spullen bij de muziekwinkel op te halen. Vol trots laat hij hetgeen zien hij inmiddels al besteld en opgeslagen heeft. Het is geen geringe omvang. Ik ken een beetje de Europese prijzen van muziekinstrumenten en een snelle en grove berekening leert me dat je voor zevenenveertig honderd euro in Europa nog minder dan de helft aan spullen had kunnen aankopen.
We stappen in de auto van Teiko en rijden Jamestown in. Bij de muziekwinkel (of wat er voor door gaat) halen we nog een tuba en twee klarinetten op. Ik kijk nog even of ze gitaren hebben en ik maak kennis met merken waar ik nog nooit van gehoord heb. Vol trots laten ze me hun waren zien, maar ik weer dat de aziatische kwaliteit inferieur is.
Even later rijden we weer verder door Jamestown en stoppen bij de Jamestown Royal School. We kijken heel even om een hoekje, maar Teiko haalt ons snel weg want het verrassingseffect voor de dag van de overdracht moet wel groot zijn. We worden door een deel van de sloppenwijk heen geleid waar de vloer is voorzien van beton. Jongeren zijn aan het werk gezet om de wegen en steegjes te verharden. Het geeft een heel ander aanblik als je daarvoor de sterk vervuilde steegjes hebt gezien . Elk pleintje heeft een eigen “opzichter”. We maken heel even kennis met twee van deze “opzichters”. De straatjes, pleintjes en steegjes zien er schoon uit en op een pleintje heeft met zelfs een kleine fitness school ingericht. Het “Pavement Project” is meer dan geslaagd. Ik nuanceer gelijk de uitspraak die ik eerder die dag aan Marleen heb uitgesproken: “Wat doe je als Amsterdam in godsnaam in een land als Accra”. Maar het bezoek aan de Jamestown Royal School op vrijdag zal een heleboel goed maken.

Vrijdag was dan de dag om de instrumenten over te dragen aan de Jamestown Royal School. Althans zo heette de school vroeger. Tegenwoordig heeft de school een andere naam: Accra Royal Junior School. Maar ik hou het bij de oude naam, meer uit baldadigheid als om andere redenen.
We werden op het bureau van Teiko van de Gamashie Development Agency ontvangen, een bureau aan de rand van Jamestown. Daar heb ik voor het eerst Herman ontmoet, de voormalig directeur van het Project Management Bureau van Amsterdam. Samen met Herman kwam ook Kees en een collega van hem, Marsha, naar het kantoor. Vandaar uit zijn we wandelend door de sloppenwijk naar de school. Onderweg kregen we van Herman uitleg over de projecten die in deze wijk in samenwerking met de Gemeente Amsterdam zijn uitgevoerd. Hier en daar wist Herman een plek aan te wijzen waar een boom staat of stond. Want niet altijd heeft deze ingreep zijn vrucht afgeworpen.
Bij de ingang van het schoolplein aangekomen schiet ik helemaal vol. Een zee van zwarte schoolkinderen staat op het schoolplein te wachten op “their friends from The Netherlands”. Marleen en ik nemen onder een speciaal opgezette groene luifel plaats naast de voorzitter van het schoolbestuur, de directeur van de school, alle leerkrachten en de Deputy Director of Education van de Accra Metropolitan Assembly, de heer Michael K. Kufor. Herman weet een eindje verder op onze rij ook een plekje te veroveren. Kees en Marsha zitten recht tegenover ons tussen de ouders en kinderen.
Kortom, een niet alledaags gezelschap. Tussen ons hoogwaardig gezelschap en de vele kinderen, ouders en andere genodigden had men het plein vrij gehouden voor het uitvoeren van enkele dansen. Terwijl ik de menigte aan de andere kant overzie, valt mijn oog op twee hele mooie Ghanese jonge vrouwen en een politie ambtenaar. Met name de laatst trekt mijn aandacht omdat ik op dat moment niet kon plaatsen wat zijn rol in dit verhaal zou moeten zijn. Later zou blijken dat hij de nieuwe leerkracht muziek is op deze school. Maar politie ambtenaren mogen niet lachten en hij neemt zijn vak uiterst serieus.
Dan beginnen de festiviteiten. Een jonge leerkracht van de school is aangewezen als spreekstalmeester. Met overgave neemt hij zijn rol op zich. Hij blijft maar doorpraten en gedurende het programma zal hij zeker zo’n vijftig keer benadrukken dat het hier om wel iets heel bijzonders gaat: “The gift of musical instruments from Holland”. Het kan niet genoeg benadrukt worden. Teiko overhandigt ons het programma:

• Arrival of honoured guests
• Opening Prayer
• Welcome address by Headteacher
• Purpose of gathering Nii Teiko
• Short address by Marlene & Theo
• Display by pupils / cultural performance
• Presentation of instruments
• Cultural display
• Closing Prayer
• Refreshment

Natuurlijk wordt het programma aangevangen door een gebed. De wat gezette Ghanese dame van in de veertig ziet “The gift of musical instruments from Holland” als een daad van Gods hand. En natuurlijk moet daar uitgebreid bij stil gestaan worden. De dame raakt in vervoering en zonder één keer te stoppen brengt ze ons allen op de hoogte dat de Heer ons welgezind is op een dag als deze. Zorg dat je blijft geloven in God en “miracles like this can do”. Ik heb bewondering voor het geloof dat deze dame in God heeft en nog meer het inspirerende en enthousiasmerende om de rest van de aanwezigen in haar verhaal mee te nemen. Ik besluit om straks mijn Ediro R09 Digital Recorder te gebruiken om het slotgebed op te nemen.
Dan neemt de Headteacher, ofwel de directeur van de school, de microfoon over en vertelt een ieder dat hij zeer vereerd is met “The gift of musical instruments from Holland”. Terwijl de Headteacher bezig is met zijn verhaal verschijnt er aan de overkant tussen de menigte plotseling een katheder of spreekgestoelte. Twee Ghanese jongen mannen tillen het gevaart over de kinderen heen om hem daarna voor ons neer te zetten. De Headmaster wordt met zachte hand achter de katheder gedreven. Daar gaat hij verder met zijn verhaal. Wanneer hij klaar is neemt onze spreekstalmeester de microfoon over en laat het niet na om tussen de aankondiging toch nog even te benadrukken dat we vandaag met z’n allen bij elkaar zijn vanwege “The gift of musical instruments from Holland”.

Onaangekondigd krijgt de voorzitter van de schoolraad ook een microfoon in zijn handen geduwd. Ondanks dat hij niet in het programma wordt genoemd heeft hij toch zijn woordje klaar. Hij opent een klein boekje wat een kruising is tussen een schrift en een gestensild leerboekje zoals we dat uit onze kinderjaren op de lagere school kennen. Op de blauwe voorkant van het schriftje, dat er een beetje ruw en harig uitziet, staat met grote letters Mathematics. Kennelijk is dit de leergang wiskunde voor de school. Het niveau kan ik niet snel vaststellen. De vriendelijke wijze man richt een kort woord tot iedereen om daarna via de spreekstalmeester, die …… (goed, het is wel duidelijk), de microfoon aan Teiko over te dragen. Teiko geeft een prachtige collage over hetgeen hem tot hier heeft gebracht. Teiko komt uit Jamestown en zet zich zijn hele leven al in om Jamestown weer op de kaart te zetten. Hij benadrukt het belang van muziek en de dromen die je in je leven kunt hebben. Vanuit zijn hart spreekt deze hele aardige en gedreven man over zijn blijdschap dat “an old tradition” weer in ere wordt hersteld. Daar doe ik het voor. Ik denk het niet, ik voel het.
De spreekstalmeester die ……., laat maar. Meneer Kufor neemt het woord. Vol overgave begint hij zijn verhaal en benadrukt de rol van Mr. Nii Teiko. Hij verteld de menigte dat dit eigenlijk de “Brainchild” van Mr. Nii Teiko is. Hij vraagt een ieder te gaan staan en hem na te zeggen: “Mr. Nii Teiko Brainchild, again …., again …, and the last time”. De kinderen hebben ingeprent gekregen dat dit de Brainchild is van Mr. Nii Teiko, ook zullen ze misschien nooit de betekenis van het woord begrijpen. Vervolgens zijn Marleen en ik aan de beurt om in de schijnwerpers gezet te worden. Mr. Kuvor benadrukt dat het geld niet van ons alleen is (hoera, hij heeft zijn huiswerk gedaan), maar van een inzameling onder vrienden en kennisen. “They went to many towns and villages to collect for money!”. Ik voel me op dat moment Jozef die met zijn vrouw Maria langs de dorpen gaat om een gift te vragen. Mr. Kufor beschrijft op zijn manier onze haast onmenselijke inspanning om uiteindelijk tot dit resultaat te komen. Daar mag wel een bedankje van af.

En dan is het grote moment. De instrumenten die tot op dat moment onder de doek liggen worden aan het publiek tentoon gesteld. Marleen en ik worden naar voren geroepen om een instrument vast te houden en voor de foto overdragen aan de Headmaster en de voorzitter. Helaas kan ik geen foto maken, maar dat geeft niet; daar is een oplossing voor. De politie ambtenaar heeft inmiddels mijn camera gepakt en staat professioneel foto’s te maken. Zonder te lachen doet hij datgene wat hij moet doen. Het gekke is dat ik me totaal niet druk maak om mijn spullen. Misschien omdat mijn camera in vertrouwde handen is van een politie ambtenaar. Misschien omdat we de eregasten zijn. Misschien wel omdat het Ghanese volk te vertrouwen is. Op de vijfenveertig miljoen Ghanezen zal er ongetwijfeld wel een uitzondereing zijn, maar ik heb hen leren kennen als goedlachse, vriendelijke en godvruchtige mensen. Daar kan je nog eens mee thuis komen.
Maar aan al het leuke komt een eind. Nadat we uit handen van een mooie leerkracht een cadeau hebben ontvangen (een Ghanese jurk voor Marleen en een Ghanese blouse voor mij) is het dan tijd voor een afrondend gebed. De Edirol ligt al klaar, dus snel nog even op de knop drukken. M arleen en ik krijgen als boodschap mee dat God ons zal goed gezind zal zijn bij alles wat we doen en dat hij altijd naar ons kijkt, ofwel God is watching you!. Alles … !

Na afloop van de festiviteiten worden we uitgenodigd voor een refreshement in het computer lokaal. Buiten worden de overkappingen weer afgebroken en uit de boxen klinkt luide Afrikaanse muziek. De kinderen op het schoolplein dansen alsof het een lieve lust is. Ik moet er niet aan denken omdat ik inmiddels drijfnat ben. Gelukkig heb ik een droog shirt in reserve.
Voor ons is de tijd gekomen om naar Ekow af te reizen om daar een afscheidsfeest voor Herman bij te wonen. Speciaal voor de gelegenheid zal de Zola Five Dance Band een optreden verzorgen “with special guest on guitar: Theo Vermeer!”.